22 juli 2018
Schriftlezingen: Jeremia 23,1-6 en Marcus 6,30-34

Leiders van het volk Israël zouden herders moeten zijn. Dé bijbelse metafoor voor Leiderschap is Herderschap (zie ook Ezechiël 34).  Grote leiders als Mozes en David  zijn beiden vanachter de schapen geroepen (Ex 3,1 en 1 Sam 16) en veel later wordt Jezus tussen de schapen geboren – een betere vooropleiding om de Goede Herder te worden is er niet.

De kudde is niet van deze leiders, maar van de Heer (mijn kudde; mijn volk; mijn schapen). Hij is de eigenlijke Herder, zoals beschreven in Psalm 23.
Maar de leiders verwaarlozen de kudde, zijn alleen in naam ‘herder’. Daarom neemt God het zelf weer in de hand. Twee keer zegt Hij: “Ik breng”, en “Ik stel aan”. Hij zorgt dat er weer echte herders naar hen omzien. Hij belooft zelfs een rooskleurige toekomst, waarin een telg uit Davids huis, zijn gezalfde (Messias) ooit als herder rechtvaardigheid en eerlijkheid zal terugbrengen en het volk weer tot bloei zal brengen. Tegen de zwarte achtergrond van de onderdrukking, verstrooiing en ballingschap klinkt deze herderschaps-metafoor des te verlokkender.

In het evangelie lezen we hoe de apostelen (van het Griekse apostelloo= zenden) verslag uitbrengen van wat ze na hun uitzending (6,7) gedaan en onderwezen hebben, zoals Jezus ook zelf deed in 6,2. Dat doet goed. Maar hard werken is niet alles. Ook rust is nodig!
Is de rust louter om op adem te komen en dan weer fris verder te kunnen? Of is de rust van de gezondenen/apostoloi meer? Rust roept Sabbat op – en sabbat is ook voltooiing, afronding. (Gen. 2,2) Rust roept het Beloofde Land op. (Deut. 3,20;12,9) En rust roept Tora op, het horen en het doen van Tora. (Deut 4,40; Deut. 5,12-15) Rust is niet slechts een negatief concept: ledigheid en niks doen. Het is een scheppingsdaad. In de rust komt het werk tot zijn afronding, tot voltooiing. zoals in Gen. 2,2: het is re-creatio, her-schepping.

Het Griekse woord voor medelijden gaat uit van het woord splangna = ingewanden. Dus de rusteloosheid van al die zoekende mensen achter Jezus aan raakt Hem heel fysiek. Hij voelt het heel primair in zijn binnenste; het is de reactie van een herder. Door de toespeling op Num 27,17 wordt aandacht gevraagd voor iemand die het volk kan leiden en thuisbrengen en ze niet als schapen zonder herder laat rondzwalken. Jezus’ onderricht is als voedsel voor hen, is het antwoord op hun verloren lopen – hun dakloos, zwervend bestaan, als schapen zonder herder. De mens leeft niet van brood alleen, maar van ieder woord dat komt uit de mond van God.

Henk Bloem

Vader Cats

“Wanneer het water stille staet,
wanneer de mensche ledigh gaet,
wanneer het ijser rusten moet,
niet één van drie en blijfter goet.”

Voor wie geïnteresseerd is in leiderschap: Lees Marcel Poorthuis, Managen met Mozes; Lessen uit de woestijn voor leiders van vandaag, Pardes, Amfora Books, 2018 ISBN: 978-90-6446-101-9