Gerard Mathijsen vertaalt boekje uit het Frans dat hij zelf had willen schrijven

Ontdekker Anselm Grün komt met nieuwe ontdekking
‘Niet mijn deugdzaamheid opent mij op de eerste plaats voor God, maar mijn zwakheid, mijn machteloosheid, ja zelfs mijn zonde.’ Het is een onvergetelijke zin in het eerste boek van Anselm Grün op de Nederlandse markt van spiritualiteit. ‘Veeleer gaat het er om dat wij daar waar wij het einde van onze mogelijkheden hebben bereikt, ontvankelijk worden voor een persoonlijke relatie met God.’ Nog zo’n zin gevolgd door deze woorden: ‘Het ware gebed stijgt uit de diepte van onze nood omhoog, zeggen de monniken, en niet van onze deugd’. Ze proberen in te leiden de eerste bestseller van Anselm Grün in het Nederlands taalgebied, de klassieker Spiritualiteit van beneden. Want het ‘gaat om de vraag wat wij doen als alles misloopt, hoe wij met de scherven van ons leven kunnen omgaan en daaruit iets nieuws kunnen vormen. Spiritualiteit van beneden is de weg van de deemoed’.

Geen uitgever wilde eraan
Bijna alles wat Anselm Grün heeft geschreven en nog steeds schrijft, ligt in het verlengde van dit kleine boekje. En deze schatkamer hebben wij in het Nederlands taalgebied maar aan één man te denken, Gerard Mathijsen, jarenlang vader-abt van de Sint Adelbertabdij in Egmond. Hij leerde Anselm kennen tijdens hun studietijd in Rome en las daarna dit kleine boekje in het Duits. Broeder Gerard Mathijsen dacht toen eerst: ik zou willen dat ik het zelf geschreven zou hebben, maar wist daarna al heel gauw: dit moet in het Nederlands taalgebied uitgegeven worden. Geen uitgever wilde eraan. Anselm wie? Anselm wat? En waarom zit Nederland op deze vertaling te wachten? Gerard Mathijsen is een minzame broeder met een groot gevoel voor humor, maar ook een wijze mens die wist en weet hoezeer mensen in deze tijd hunkeren naar troost en houvast in hun leven. Hij besloot het boekje zelf te vertalen. En uiteindelijk ging Kok Kampen samen met de Carmelitana in Gent overstag. De rest is geschiedenis. Anselm Grün (toen nog met Meinard Dufner) brak door in de Lage Landen en werd een gids voor velen, bij ons maar ook wereldwijd.

Nieuwe schat: in de leerschool van Sint Benedictus
Heel vaak hebben uitgevers Gerard Mathijsen gevraagd of hij niet vaker schatten is tegengekomen. Pas na veertig jaar, aan het einde van zijn termijn als abt, kwam hij weer zo’n boekje tegen. De schrijver is een Franse monnik die in Duitsland studeerde en door de monniken van Quarr Abbey op het eiland Wight tot abt is gekozen. Hij luistert naar de naam Xavier Perrin. Een man met een wijde blik, daarbij veel ervaring als novicenmeester, abt en musicus. Hij schreef zijn boekje in het Frans en ziet nu gebeuren dat er naast een Engelse vertaling ook een Nederlandse uitgave komt. In de leerschool van Sint Benedictus, dat is de titel. ‘Het leest prettig’, schrijft Gerard Mathijsen in het voorwoord, ‘en vooral treft het de kern van wat Benedictus beoogde: het leert ons dat ieder mens door God gewild en bemind is en dat ons geluk is gelegen in het volgen van Christus, in het luisteren naar de Geest in het diepst van ons hart, waarbij wij niet ons eigen ik centraal stellen, maar de ander en uiteindelijk Christus en God’.

Gerard Mathijsen voorbeeld voor ons allemaal
Toch herhaalt de geschiedenis zich ook. Want Gerard Mathijsen kon na de ontdekking van Anselm Grün zijn nieuwe schat niet bij een uitgever onderbrengen. Weer is het een boekje dat hij zelf graag geschreven zou hebben. Weer heeft hij er mee moeten leuren. Weer heeft hij zelf de vertaling voor zijn rekening. En weer is hij niet te stoppen, deze broeder Gerard: als hij voor de tweede keer in zijn leven een schatkamer vindt, dan wil hij die delen. Met behulp van vrienden en broeders in Egmond is het hem gelukt, zijn nieuwe ontdekking op de Nederlandse markt brengen. En het zegt veel over de jeugd van zijn hart. Want ook als tachtiger rustte hij niet voordat dit mooie boekje is verschenen. In die zin is Gerard Mathijsen een voorbeeld voor ons allemaal: je bent nooit te oud om de schat van je hart te delen.

Leo Fijen

Dom Xavier Perrin, In de leerschool van Sint Benedictus, voorwoord en vertaling Gerard Mathijsen,
200 pagina’s, uitgave Adveniat, 19.95 euro