Weekbrief Leo Fijen – 23 januari

Gebedenboek voor vastentijd als ontroerend beeld van liefde door alle tijden heen

‘Ik geloof niet dat geweld
geweld kan doen ophouden
Wij kunnen maar als mens leven
als wij aanvaarden
een beeld te worden van de liefde
die Christus ons heeft getoond.
‘Hij die rechtvaardig was
maar het lot van de onrechtvaardige
heeft willen ondergaan’.

Deze woorden van frère Luc van Tibhirine werden me gisteravond toegestuurd door Ivo Dujardin, de biograaf van de in 1996 vermoorde monniken. Broeder Luc was een van de trappisten die als martelaar stierf. Deze arts koos voor een leven in armoede, toegewijd aan moslims, verbonden in God. Dat was zijn missie, dat was de roeping van alle monniken daar in Tibhirine. Ze leefden met God, zochten de dialoog met de moslims en moesten dat bekopen met hun gruwelijke dood. Ivo Dujardin is hun biograaf. Ooit was hij de abt van Westmalle. Ik leerde hem kennen als rector van de trappistinnen in Vitorchiano, een uur rijden van Rome. Daar schreef hij ontroerende boeken over de martelaren van Tibhirine.

Vastentijd en Goede Week worden tastbaar in het lijden van martelaren
Ivo Dujardin woont en bidt weer in Westmalle en stuurt me geregeld mooie teksten toe van deze martelaren. Dat deed hij ook voor het nieuwe gebedenboek, op weg naar Pasen. Als er ooit een gebedenboek is samengesteld dat je als christen confronteert met het lijden en leven door de dood heen, dan is het de editie die op 9 februari uitkomt, onder de titel Van Titus Brandsma tot Edith Stein, veertig dagen bidden met heiligen en martelaren. Indringende woorden van broeder Luc en prior Christian van Tibhirine, ze blijven je voor altijd bij. Zoals Titus Brandsma in dit gebedenboek ook meer nabij komt in de liederen van Chris Fictoor, de overwegingen van Kees Waaijman voor de Goede Week en de teksten van Hein Blommestijn voor de zondagen in de vastentijd. Susan Boukema, Juliëtte van Deursen en Rainer Kanke delen de mooiste teksten van Edith Stein. De vastentijd krijgt zoveel meer betekenis in de meditatieve woorden van Katharina Michiels, de abdis van Brecht. Ze schrijft over de grond onder je voeten in de vastentijd en neemt je mee van zondag naar zondag, van week naar week. De liefde van Christus geeft je grond onder de voeten, ook in hopeloze situaties. Jan Stuyt van de Krijtberg draagt in dat verband teksten aan van Frans van der Lugt, vermoord in Homs, gestorven voor de liefde, net als de jezuïeten Robert Regout en Hein Zwaans in de Tweede Wereldoorlog. Paul Verbeek, de pastoor van Bergen op Zoom, denkt terug aan zijn studietijd en weet nog de dag en het uur dat bisschop Romero vermoord werd.

Genade
Ik ben hierin slechts het doorgeefluik en voel me bevoorrecht deze auteurs te verzoeken om hun medewerking en deze woorden te verzamelen. Ook die van de bisschoppen Gerard de Korte, Jan Hendriks en Ron van den Hout. En die van Vincent de Haas, de man van de KBS die alle Bijbelteksten van vastentijd en Goede Week op een rijtje zet. En natuurlijk ontbreekt Anselm Grün niet met een inleiding die hij speciaal voor dit gebedenboek schreef. Het is een rijk gevoel om daarin te mogen bemiddelen. En het is pure genade dat deze woorden van al deze voortrekkers tot een gebedenboek mogen worden, met veel dank aan redacteur Marian de Heer en vormgever Peter Beemsterboer. Het was nog Kerstmis toen Benoît Standaert me verraste met nieuwe teksten en de nieuwe theoloog des vaderlands Thomas Quartier een prachtige bijdrage over Benedictus van Nursia schreef, het was nog maar twee weken geleden dat Peter Nissen me wees op de heiligverklaring van Charles de Foucauld in mei en kort daarna een gebed over mildheid en zachtmoedigheid toestuurde. En het was ergens tussen Kerstmis en begin van het nieuwe jaar dat Henk Erinkveld (prior van het klooster te Wittem) me blij maakte met de stil makende gebeden van de redemptorist Marcel Weemaes. Dit gebed staat op de achterzijde van het nieuwe gebedenboek en is sinds een paar weken het begin van mijn dag:

Dagopening

Zegen de dag, God
die wij zijn binnengegaan.

Waak over ons,
dat wij oprecht en gewetensvol
ons werk verrichten.

Woon in ons
met uw genade en vertroosting
opdat wij ook de moeilijke dingen aandurven
en kunnen dragen.

Draag en beschut allen
die wij in het hart dragen.

Erbarm U over heel de wereld
en leid uw mensen, groot en klein,
naar vrede en volkomenheid.