Schoonheid als toegangspoort naar religieuze ervaringen

Hoe kun je van betekenis zijn voor zoekers? Hoe kun je er als kerk zijn voor mensen die zoeken naar nieuwe betekenis in het leven? Wat kun je doen om jonge mensen aan te spreken die vaak niet meer de kennis hebben maar verlangen naar geborgenheid en heiligheid?
Die vragen stonden vorige week centraal op een symposium over stadskloosters, plekken voor zoekers in deze tijd. Het mooiste antwoord kwam van Hanna Rijken, pionierspredikant voor de Protestantse Kerk Nederland. Zij vertelde over het experiment om met Anglicaanse Evensongs door het land te trekken, op plekken die zich lenen voor religieuze liederen. Ze had er haar proefschrift over geschreven en ze kwam met een paar opmerkelijke conclusies die ze nu als pionierspredikant elke keer in de praktijk kan toetsen. Hier komen haar bevindingen:

1. Schoonheid is het centrale thema, want jonge mensen laten zich verleiden door schoonheid van de muziek, schoonheid van de processie, schoonheid van het gebouw.
2. Heiligheid ligt hierbij in het verlengde. Jonge mensen verbinden deze muziek met heiligheid: de heiligheid van de zang, de heiligheid van de gebouwen en de ruimte.
3. Rituelen doen het in die verbinding tussen schoonheid en heiligheid goed. Rituele processies, in koorgewaden, met licht en andere symbolen die bij rituelen horen.
4. Transcendentie wordt ervaren wanneer schoonheid, heiligheid en rituelen deelnemers aan de religieuze liederen ontroeren. Je ervaart dan dat je deelt in iets en Iemand die groter is dan jezelf.
5. De gemeenschapszin is de laatste ervaring. Want als je deelt in iets en Iemand die groter is dan jezelf, sta je ook veel meer open voor het feit dat je deelt in een gemeenschap die zingt en in processie door de kerk trekt.

Schoonheid, heiligheid, rituelen, transcendentie en gemeenschapszin: dat zijn de ervaringen die zoekers opdoen bij de Evensongs. Ik denk dat deze bevindingen van Hanna Rijken niet ver af liggen van de ervaringen van mensen die te gast zijn in kloosters.

Leo Fijen