Wim van de Donk, Laetitia van der Lans en Arjen Bultsma over kansen van kerk in publieke ruimte bij presentatie van nieuwe Pius Almanak 2019

Katholieke kerk als bezieler van gemeenschapsleven in de lege ruimte tussen overheid en individu

Wim van de Donk is niet alleen een bekwame bestuurder als Commissaris van de Koning in Noord-Brabant, hij is ook een eminent denker. Dat etaleerde hij gisteren weer bij de presentatie van de Pius Almanak voor 2019, hét enige boek in Nederland waar alles van het katholieke leven te vinden is. Het verscheen voor de 131^ekeer, deze Almanak die eigenlijk in iedere kerk en bij elke bestuurder van kerk en katholieke organisaties beschikbaar moet zijn. Want het is – zeker ook online – een platform voor gemeenschapsleven in Nederland.

RADICALISERING EN POLARISATIE
Daar haakte Wim van de Donk op in. Hij schetste een somber maar realistisch beeld van onze samenleving. Tussen overheid en individu is er nog slechts lege ruimte. En in dat vacuüm is er alle kans op radicalisering en polarisatie. We zien dat terug bij elk debat. Het meest recente voorbeeld is het debat over Zwarte Piet. We kunnen elkaar niet meer vinden, we delen geen gemeenschappelijke waarden meer met elkaar. En er is alle ruimte voor de ik-figuur die zich overschreeuwt en opblaast en niemand anders naast zich duldt. Dat gebeurt er als de ruimte leeg is. Aan de kerken is dus de taak om deze lege ruimte leefbaar en bewoonbaar te maken door vormen van gemeenschap aan te bieden of te ondersteunen.

PIUSDAG
Deze oproep van Wim van de Donk was niet tot dovemansoren gericht. Laetitia van der Lans weet met haar bureau voor geloofscommunicatie (Zalige Zalm) als geen ander hoe kerken in alle bescheidenheid die lege ruimte proberen te bezielen met nieuwe initiatieven. De grote animator van de Zalige Zalm – die zo veel bladen in katholiek en protestant Nederland mogelijk en ook steeds beter maakt – pakte de Pius Almanak erbij en had bij de nodige pagina’s kerkbladen ingestoken. Ze vertelde hoe in Hoogezand katholieken een moestuin hebben en de basisschool inschakelen om daar aan het werk te gaan en de vruchten van de tuin aan te bieden aan de voedselbank. Ze inspireerde zo iedereen met verhalen van zo veel meer plekken waar katholieken – soms ook in verbondenheid met protestanten – die lege ruimte proberen te vullen met nieuwe gemeenschappen. En ze riep tenslotte op om al die plekken zichtbaar te maken op een Piusdag voor alle katholieke organisaties.

TWEEDE VATICAANS CONCILIE ONVOLDOENDE GEIMPLEMENTEERD
De derde spreker was Arjen Bultsma. Hij deed zijn verhaal vanuit bestuurlijke verantwoordelijkheid. In Bolsward is hij pastoor, voor het bisdom Groningen-Leeuwarden is hij vicaris. Bultsma had een stevig verhaal, met drie knelpunten. Het eerste knelpunt betreft het feit dat we de krimp moeten managen en kerkgebouwen moeten sluiten, ook omdat we te veel katholieken hebben die doeners zijn en te weinig katholieken hebben die betrokken zijn bij het wezen van het geloof. Het tweede knelpunt betreft de generatiecrisis. We slagen er niet in om het geloof in begrijpelijke en eigentijdse woorden door te geven aan jonge generaties. We doen iets verkeerd, weet Bultsma zeker. Het derde knelpunt gaat vooraf aan de eerste twee en betreft de vaststelling dat het Tweede Vaticaans Concilie niet voldoende is geïmplementeerd bij de katholieken. Daarom wachten ze te veel op toestemming van de priester en denken ze vaak clericaal, terwijl ze alle ruimte hebben om hun geloof te delen met mensen om hen heen.

RUIMTE VOOR VELE KLEUREN BINNEN DIE ENE KATHOLIEKE KERK
Daarop volgde een interessante discussie die Wim van de Donk afsloot met de oproep om ook in deze knelpunten katholiek te blijven. Dit betekent dat er ruimte is voor vele kleuren binnen die ene katholieke kerk. Hij prees Laetitia van der Lans met haar signalement van al die kerken die de lege ruimte proberen te vullen. Dat is meteen een opdracht voor de Pius Almanak: om deze Almanak meer te laten zijn dan een vergaarbak van adressen, maar ook om zichtbaar te maken hoe veel adressen Nederland weer leefbaar en bezielend maken. Een Piusdag zou dat gevoel alleen maar versterken. Daarom moeten we aan de slag met deze Pius Almanak.

Leo Fijen

Klik hier voor de complete toespraak van Prof. dr. Wim van de Donk.

Klik hier voor de complete tekst van de voordracht van Vicaris Arjen Bultsma.

Baarn

De nieuwe Pius Almanak is een uitgave van Adveniat.
Bij een abonnement is er een forse korting en bedraagt de prijs € 65.60.

Als abonnee is de Pius Almanak ook online beschikbaar. Voor meer informatie: info@adveniat.nl

Foto’s: Rogier Veldman