Door de scheuren van het leven breekt het licht door

Waar een scheur komt in ons leven, daar breekt het licht vaak door. Gisteren waren vertegenwoordigers van katholieke organisaties in Nieuwkuijk bij elkaar om te praten over het synodale proces en over de kansen voor het christelijk geluid in de samenleving van vandaag. Ik was ingedeeld in een groepje van media-mensen en hoorde daar deze zin: ‘Waar een scheur komt in ons leven, daar breekt het licht vaak door’. En in ons groepje werd dat de leidende gedachte: als confessionele organisaties mogen we er meer zijn waar het leven gaat scheuren en het licht van Christus kan troosten.

Frans van der Lugt
Deze woorden van Leonard Cohen bleven bij me toen ik door de wind en de regen terug reed naar Maartensdijk. Ik moest denken aan Frans van der Lugt, de jezuïet die op zijn post bleef in Homs en alles daar kapot ging. Hij liet de mensen niet in de steek en wist dat zijn dood onvermijdelijk zou zijn. Precies acht jaar geleden toonde hij het licht van Christus en werd vermoord. Tot op de dag van vandaag is dat licht van zijn trouw en overgave zichtbaar, want de nicht van pater Frans, Anne Claire van der Lugt, loopt door het hondenweer van deze dagen om het licht van haar heeroom en van Christus verder te dragen. Met haar Walk for Homs zorgt ze dat haar oom blijft leven, zoals het licht van Christus zichtbaar blijft. Daarom is ze ook de grote aanjager achter een nieuw mooi boekje, met gedachten van Frans van der Lugt en met de route van haar wandeling die zondag bij de Sint Jan in Den Bosch eindigt.

Dominee van Dokkum
Ergens tussen Zaltbommel en Beesd dacht ik ook aan Herman de Vries, de dominee van Dokkum. Hij verloor zijn grootvader in de verschrikkingen van Auschwitz. Sindsdien is die grote wond in onze beschaving ook bepalend voor zijn leven. Herman de Vries voelt het als zijn opdracht om in die wond ook het lijden van Christus present te stellen en te verwijzen naar mensen die ook deze weg zijn gegaan, zoals Titus Brandsma. Daarom heeft deze Herman de Vries ook een mooie tekst geschreven bij de kruisweg van Titus Brandsma in Dokkum. Want daar wordt zichtbaar dat in het diepste lijden mensen als Titus Brandsma het licht van het nieuwe leven door de dood heen laten zien. De grote wonden blijven, maar het licht wordt verder gedragen door de huidige dominee van Dokkum. En dat licht is zichtbaar in nieuwe heiligen als Titus Brandsma.

Zonder gezicht
Nog voor de afslag naar de A 27 ging de telefoon en kreeg ik de drukker en de binder aan de lijn. Het ging over het boekje van Harrie Smeets, de bisschop van Roermond. Als geen ander ziet hij de scheur in zijn leven, als geen ander ervaart hij het licht van Christus. Juist in zijn gebrokenheid wil hij dat licht delen. Hij zegt niet zoveel over zijn ernstige ziekte, hij wil juist wijzen op het licht door de scheuren van zijn bestaan heen. Dat is Christus. Daar heeft Harrie Smeets een boekje over geschreven. De illustrator, broeder Leo Disch van de abdij van Vaals, heeft in dat boekje het licht geen gezicht gegeven. Overal is Christus, maar zonder gezicht. Het licht is tastbaar en blijft een mysterie. Maar het licht troost wel. Want waar Christus het minste kan, hangend aan het kruis, geeft Hij ons het meest, het leven door de dood heen.

Onderscheidend
Dat licht in de scheuren van het leven onze samenleving mogen we meer uitdragen. Zo was de opvatting van ons groepje mediamensen die nadachten over de kansen voor geloof in onze tijd. Waar het bestaan scheurt, daar kan het licht zichtbaar worden en troosten. Harrie Smeets doet dat met zijn boekje. Binnen twee weken na verschijnen is er een tweede druk. Daarover belden de drukker en de binder. Mensen van deze tijd herkennen de scheuren in het leven van Frans van der Lugt, Titus Brandsma en Harrie Smeets. En ze worden getroost door het Licht van Christus dat door de pijn en het verdriet heen ook de zoekers van deze tijd hoop en perspectief geeft. Daar kunnen we als christenen meer present zijn in deze tijd, met het meest onderscheidende in ons geloof, leven en licht door alle ellende heen.

Leo Fijen

Geïnteresseerd in de boeken die Leo noemt? Kijk op de website van Adveniat.