Pinksternoveen
Vanaf Hemelvaart tot Pinksteren is het een mooie gewoonte om een pinksternoveen te bidden om de komst van de Heilige Geest. Een noveen is een gebed of reeks gebeden die gedurende negen dagen worden gebeden om van God een bijzondere gunst te verkrijgen. Het woord ‘noveen’ is afgeleid van het Latijnse woord ‘novem’, dat negen betekent.
Op 26 mei viert de Kerk het feest van Hemelvaart. Precies negen dagen later is het Pinksteren. Het is een oud gebruik om die negen dagen van Hemelvaart tot Pinksteren een noveen te bidden. De pinksternoveen is zo oud als de Kerk zelf, kunnen we lezen in de Bijbel.
In de Handelingen van de Apostelen lezen we hoe Jezus bij zijn Hemelvaart de komst van de heilige Geest aankondigt: “Johannes doopte met water, maar gij zult over enkele dagen gedoopt worden met de Heilige Geest. (…) Gij zult kracht ontvangen van de Heilige Geest die over u komt, om mijn getuigen te zijn in Jeruzalem, in geheel Judea en Samaria en tot het uiteinde der aarde. Na deze woorden werd Hij ten aanschouwen van hen omhoog geheven en een wolk onttrok Hem aan hun ogen” (Handelingen 1,4-9).
Vervolgens wordt beschreven hoe de leerlingen naar Jeruzalem terugkeren. Daar trekken zij zich terug in de hen inmiddels vertrouwde bovenzaal. Het zijn “Petrus en Johannes, Jakobus en Andreas, Filippus en Tomas, Bartolomeus en Matteüs, Jakobus, zoon van Alfeüs, Simon de IJveraar en Judas, de broer van Jakobus.” Dan staat er: “Zij allen bleven eensgezind volharden in gebed samen met de vrouwen, met Maria, de moeder van Jezus, en met zijn broeders (…) een groep van ongeveer honderdtwintig personen” (Handelingen 1,14-15).
Terwijl zij aan het bidden zijn, dringt het besef door dat er een vervanger voor Judas moet worden aangesteld, die zichzelf na zijn verraad van het leven had beroofd (Matteüs 27,5). Dit inzicht kwam niet zomaar, schrijft Lucas als hij het moment van vlak voor de Hemelvaart beschrijft: “Toen maakte Hij hun geest toegankelijk voor het begrijpen van de Schriften” (Lucas 24,45).
Zo besluiten ze, onder leiding van Petrus, een opvolger te kiezen voor Judas. Om de juiste keuze te maken baden zij als volgt: “Gij Heer, die aller harten kent, wijs degene aan die Gij van deze twee hebt uitverkoren om de plaats te bezetten in dit dienstwerk en apostelambt, waaraan Judas ontrouw werd om heen te gaan naar zijn eigen plaats.” Toen liet men hen loten en het lot viel op Mattias. Hij werd toegevoegd aan de groep van de elf apostelen” (Handelingen 1,23-26).
Hun bidden duurt uiteindelijk negen dagen. Uit hun vurig en verwachtingsvol bidden is de pinksternoveen ontstaan. En deze is in de kerkgeschiedenis wijd verbreid geraakt. Het is een bijzonder aanroepen van de Heilige Geest om de Kerk bij te staan, zoals ook verwoord in het gebed:
Kom, heilige Geest,
vervul de harten van uw gelovigen
en ontsteek in hen het vuur van uw liefde.
Zend uw Geest uit
en alles zal herschapen worden;
en Gij zult het aanschijn van de aarde vernieuwen.
Laat ons bidden:
God, Gij hebt de harten van uw gelovigen
door de verlichting van de heilige Geest onderwezen;
geef, dat wij door die heilige Geest
de ware wijsheid mogen bezitten
en ons altijd over zijn vertroosting verblijden.
Door Christus onze Heer.
Amen.
Het gebruik om negen achtereenvolgende dagen te bidden voor een speciale, vaak persoonlijke intentie is hier uit voortgekomen.
Er is geen standaardformule voor de pinksternoveen. Het kan bijvoorbeeld door het genoemde gebed of door het bidden van de getijden van Hemelvaart tot Pinksteren, met name de vespers. Ook kun je bidden om de zeven gaven van de Heilige Geest. Die zeven gaven zijn: Wijsheid, verstand, inzicht, sterkte, wetenschap, ontzag en liefde voor Gods naam (Jesaja 11,2-3)
Vier keer per jaar een nieuwe, rijk gevulde Klooster! om even mee op adem te komen.
Nu voor maar € 45!