Schriftlezingen: Handelingen 10,34a+37-43 en Johannes 20,1-9

Toen pas ging ook de andere leerling, die het eerst bij het graf was aangekomen, naar binnen. Hij zag en kwam tot geloof. (Johannes 20,8)

‘Hij zag en kwam tot geloof’, zegt dit paasverhaal over de geliefde leerling. Dit lijkt vreemd, want er viel weinig te zien: een lege grafkamer, een paar doeken op de grond en nog een zweetdoek, waarin het hoofd van de dode gewikkeld was geweest. Dat zag de leerling, meer niet, en hij geloofde, zoals je een leeg nest ziet met alleen een gebroken eierschaal en je weet: hier is begin van leven. Toch is het lege graf niet het centrum van het paasverhaal. Als de leerlingen de Schrift beter gekend hadden, hadden ze niet eens naar het graf hoeven te gaan, zegt Johannes.

Niettemin is het lege graf een aangrijpend symbool. Leegte kun je op veel manieren ervaren. Er is de leegte na een verlies. ‘Hoe leeg is mijn huis nu, wanneer ik thuiskom.’ Er is de leegte die een gedetineerde voelt die niet alleen zijn vrijheid, maar ook zijn relaties is kwijtgeraakt. Er is de leegte na een kerksluiting: ‘Het gebouw staat er nog, maar als ik erlangs fiets, geeft het een leeg gevoel.’ In 1997 werden in Acteal, een dorp in de Mexicaanse staat Chiapas, vijfenveertig dorpelingen door doodseskaders vermoord, in de kerk. Nog nooit was het in het dorp zo leeg.

Maar in de leegte vangen mensen signalen van nieuw leven op. Justitiepastor Ineke Baron schreef een boek over een TBS-er die na een ware kruisweg in zijn lege cel een nieuw leven begon. Soms is een kerksluiting het begin van een nieuwe gemeenschap. De overlevenden in Acteal zeiden: ‘Onze broers en zussen, vaders en moeders en kinderen zij pas echt dood, als we nu gevoelens van haat en wraak de vrije loop laten. Wij willen geen monument. Ons geloof in de Levende is belangrijker dan een monument voor de doden.’

Deze straatarme inheemse Mexicanen namen alle tijd om te treuren, maar ze wilden geen monument om de leegte te vullen. Ze zagen de lege plek in het centrum van hun dorp, en geloofden in het nieuwe leven van vergeving en verzoening. In zijn brief over de vreugde van het Evangelie heeft paus Franciscus het over zulke ervaringen. ‘De verrijzenis is geen feit uit het verleden, zij is een kracht tot leven die de wereld doordringt. Waar alles dood lijkt, verschijnen kiemen van verrijzenis. Het is een kracht zonder weerga.’

Jan Hulshof