Dit jaar is het twintig jaar geleden dat het UNESCO verdrag voor de Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed is gesloten en dat vieren we door het thema ‘Levend erfgoed’ te koppelen aan Open Monumentendag. We kunnen immaterieel erfgoed – oftewel levend erfgoed – omschrijven als de culturele gebruiken, tradities en ambachtelijke vaardigheden die mensen van huis uit hebben meegekregen, die zij zich eigen hebben gemaakt en die zij op hun beurt weer willen doorgeven. Dit immateriële erfgoed is – anders dan de stenen van een monument – voortdurend in beweging en verandert mee met de tijd én van beoefenaar tot beoefenaar.  

Een greep uit de kloosters die open zijn:

Abdij Koningsoord – Johannahoeveweg 79, Arnhem
Altijd al eens achter de muren van een klooster willen kijken? De zusters van Abdij Koningsoord, de Trappistinnen, verwelkomen u op zondag 10 september! Te bezichtigen zijn de kerk, het kloosterpand, het gastenverblijf en de boekbinderij. De Abdij Koningsoord is een contemplatief klooster behorend tot de Cisterciënzer Orde, gesticht in 1098 in Cîteaux (Frankrijk). Er leven momenteel 16 zusters volgens de Regel van Sint-Benedictus, patroon van Europa (480-547). Het dagelijks gemeenschapsleven rust op drie pijlers: gebed, geestelijke lezing en arbeid. De zusters zijn in 2009 vanuit Berkel-Enschot (Noord-Brabant) verhuisd naar dit nieuwe klooster, dat gebouwd is op de plek van de voormalige Johannahoeve.

• Lezing over de geschiedenis van de orde en van deze abdij om 14.30 en 15.30 uur
• Uitleg kerk
• Vesperdienst om 17:00 uur

Abdij Rolduc- Heyendallaan 82, Kerkrade
Abdij Rolduc is het oudste klooster van Nederland, en behoort tot de UNESCO-lijst van de 100 belangrijkste monumenten in ons land. De abdij dankt zijn naam aan de Franse vertaling van ‘s-Hertogenrade, Rode-le-Duc, wat verkort werd tot Rolduc. De abdij heeft een unieke ligging in het glooiende Zuid-Limburgse landschap en kent een rijke geschiedenis.
In 1104 bezocht de jonge priester Ailbertus van Antoing met zijn twee broers het Land van Rode. Zij wilden een leven in volstrekte armoede leiden. Van Adelbert van Saffenberg, eigenaar van Burg Rode, kregen zij een stuk grond waarop ze een eenvoudige woning en een houten kapelletje bouwden. Deze kapel groeide vanaf de 12e eeuw uit tot het grootste abdijcomplex van de Benelux. In 1106 begonnen Ailbertus en zijn broers met de bouw van de crypte, en legden ze de fundamenten voor wat later de kloosterkerk zou worden. De crypte bezit een grote schoonheid en wordt tegenwoordig ook wel “de mooiste crypte ten noorden van de Alpen” genoemd. Dit heeft mede te maken met de 16 zuilen die ieder uniek zijn.
Abdij Rolduc is nu een sfeervol hotel en congrescentrum in een historische setting. 900 jaar traditie, kennis, rust en ruimte gaan hand in hand. In 900 jaar groeide het abdijcomplex uit tot het grootste abdijcomplex van de Benelux. In 1990 werd Rolduc op de Top 100 van Nederlandse rijksmonumenten geplaatst.

• Zaterdag van 10.00 – 16.00 uur geopend

Abdij van Berne – Abdijlaan 49, Heeswijk Dinther
De Abdij van Berne is een klooster van de Norbertijner orde aan de rand van Heeswijk. Het geheel bestaat uit het 16e-eeuwse slotje of speelhuis met een aantal 19e- en 20e-eeuwse uitbreidingen. Het slotje was oorspronkelijk vermoedelijk een jachtslot van de hertog van Brabant. In 1546 werd het verbouwd tot abtelijk buitenverblijf door Coenraad van Malsen, abt van Berne, nadat het aanvankelijk gebruikt werd als pastorie van de parochie Heeswijk. Het werd destijds voorzien van een nog bestaande topgevel en vensterbogen en aan de achterzijde van een trapgevel. Aan de voorgevel werd een gevelsteen aangebracht met het jaarcijfer 1546, waarboven C V M (abt Coenraad van Malsen) en diens abtswapen. Toen de Norbertijnen zich rond het midden van de vorige eeuw definitief in Heeswijk vestigden werd een oorspronkelijk vrijstaand tweelaags kloostergebouw gesticht (1857-1858) met een latere tweelaagse vleugel ertussen (1867-1870). In 1881 werd de neogotische kerk gebouwd, bestaande uit een driebeukig, veelzijdig gesloten koor. In 1927 werd ze uitgebreid met een schip en een toren. In de kerk lagen drie zerken van de laatste abten van de oorspronkelijke abdij van Berne, zijnde Coenraad van Malsen (abt 1528-1549), Otto van Boetselaer (1549-1552) en Theodorus Spierinck (1552-1584). Eind vorige eeuw zijn deze zerken verplaatst naar de begraafplaats buiten de kerk, gelegen binnen de carré van het kloostergebouw uit 1857-1858 en 1867-1870. Het complex is grotendeels omgracht en gelegen in een parkachtige omgeving met een toegangspoort.

De broeders namen in 1857 definitief hun intrek in het Slotje in Heeswijk, dat nu nog de kern van het abdijcomplex vormt. Omdat het aantal kloosterlingen snel toenam, werd het klooster een aantal keer uitgebreid met een nieuwe vleugel. De eerste dateert uit 1857: het betreft het gebouw met het witte driehoekige fronton boven de ingang. Tussen het slotje en deze vleugel kwam in 1869 een uitbreiding naar ontwerp van Th. Asseler. Deze architect is bekend van een groot aantal kerken. De uitbreiding is te herkennen aan de twee spitse topgevels. Aan de achterzijde ligt nog een vleugel uit 1870 en een nieuw verblijf voor de kloosterlingen uit 1998. De abdijkerk werd gebouwd in 1881 en uitgebreid in 1927. Bij de eerste bouwfase was al rekening gehouden met een eventuele vergroting van het gebouw. Architect H.W. Valk, die de uitbreiding verzorgde, ontwierp in 1934 ook een toegangspoort met brug op het abdijcomplex. Tegenover de abdij ligt een gymnasium uit 1893, gesticht door Pater van den Elsen, waar de norbertijnen les gaven.

• Zondag van 11.00 – 17.00 uur
• Rondleidingen
• Mini-concerten

Abdijcomplex – Abdijcomplex 1, Middelburg
De Middelburgse Abdij vindt haar oorsprong in een bescheiden klooster gelegen nabij de kreek de Arne. Omstreeks 1127 vestigden zich hier Praemonstratensers uit de Abdij van St. Michiel te Antwerpen. In 1574 moesten zij de Abdij verlaten en sindsdien zetelt hier het provinciaal bestuur. Het Abdijcomplex bestaat uit de Nieuwe Kerk, de Wandelkerk, de Koorkerk, het Zeeuws Museum en de Abdijtoren: de ‘Lange Jan’.
Ooit kende de Middelburgse Abdij één kerkgebouw. Later kwamen er twee, of eigenlijk drie, kerken voor in de plaats. In de eerste helft van de veertiende eeuw verving men de oudste kerk door de Koorkerk. Ook de Abdijtoren, de Lange Jan, dateert in oorsprong uit de veertiende eeuw. De Nieuwe Kerk stamt in haar huidige vorm en omvang uit het einde van de zestiende eeuw. De ruimte tussen de twee kerken, aan de voet van de Lange Jan, heet de Middenkerk of Wandelkerk

• Zaterdag van 11.00 – 16.00 uur

Klooster Nieuw Sion – Vulikerweg 6, Diepenveen
Oorspronkelijk was dit een cisterciënzer klooster (1890). In 1935 werd het klooster een abdij, een klooster met een abt aan het hoofd. Toen de laatste monniken in 2015 Abdij Sion verlieten om naar Schiermonnikoog te gaan, hebben zij de sleutel overgedragen aan Stichting Nieuw Sion. Haar eerste doel is het religieus en cultureel erfgoed van het klooster te bewaren. Daarbij speelt de rust en de stilte een grote rol. Met het oog daarop wordt de stilte bewaard in de kloostergangen, de kerk en de berceau, dat is de monumentale loofgang.

Activiteiten zaterdag en zondag
10.45, 13.00 en 14.15 uur: geplande rondleidingsmomenten (ca. 1 uur).
Vooraf aanmelden via https://www.nieuwsion.nl/programma/

U bent van harte welkom om tijdens een rondleiding o.l.v. één van onze kloostergidsen de gebouwen en omgeving van Klooster Nieuw Sion beter te leren kennen. Het thema ‘Levend erfgoed’ staat centraal, de kloostergids zal ingaan op de vraag hoe de gemeenschappen van Nieuw Sion op een eigentijdse manier vorm geven aan ‘ora et labora’, zoals dit jarenlang door de monniken van Abdij Sion op deze plek werd ingevuld.

Naast de rondleidingsmomenten zijn de Kloosterkerk, de kloostertuin en de museumgang vrij te bezichtigen en bent u uiteraard van harte welkom in de koffieschenkerij voor koffie/thee, lunch of gebak.

Tuin Abdij Maria Hart der zusters Birgittinessen – Maasstraat 17, Weert
In 1442 gaf Graaf Jacob I van Horne toestemming om een klooster te bouwen op deze locatie voor de zusters Tertiarissen van Sint Franciscus gehuisvest die overgingen naar de orde van de H. Augustinus. In 1797 werden de zusters door de Fransen uit hun klooster verdreven en werd het verkocht. Het klooster werd omgebouwd tot woonhuizen. In 1843 werd het weer een abdij nu voor de zusters Birgittinessen, de “zusters van de Maasstraat” genoemd. In 2006 kwam daar echter een historische verandering in: de abdij is nu geopend voor iedereen! Een prachtige kloostertuin, heerlijk eten, rust en bezinning, en vooral: een gastvrij en liefdevol ontvangst. Zes jonge zusters uit India, Polen, Indonesië en Mexico kwamen naar Weert om nieuw leven aan het klooster te geven: “Ora en Labora” (bid en werk).

Te bezoeken: za 9 sep. 13:00 – 17:30

• De zusters verkopen ambachtelijk vervaardigde lekkernijen bij de toegangspoort
• Perfecte plek voor het carillonconcert van 15 uur

Klooster Sint Catharinadal – Kloosterdreef 3, Oosterhout
De tuinen van Sint-Catharinadal (oppervlakte 8,5 ha)  gelegen in een prachtige en sfeervolle omgeving, bestaan uit een wijngaard met ruim 36.000 wijnstokken van 6 verschillende druivensoorten, een prachtige moestuin met aandacht voor vergeten groenten,  kent u bijvoorbeeld het “heilig boontje”? En oude appel- en perenrassen. In mei is de wijngaard uitgebreid met 3 hectares. De kruidentuin met 40 kruiden is onderverdeeld in culinaire en geneeskrachtige kruiden en verfstofplanten. Veel van deze kruiden hebben een “verhaal” die de gidsen u graag vertellen. In de bijentuin staan 3 bijenkasten.
Sinds 1647 woont de zustergemeenschap in het slotje “de Blauwe Camer” wat dateert uit de 15^e eeuw. Het Norbertinessenklooster wordt bewoond door 10 zusters. Het slotje maakt deel uit van de Heilige Driehoek.
Op loopafstand van elkaar liggen 3 kloosters met een rijke geschiedenis.
Om even op adem te komen en de hartelijkheid van de zusters te ervaren bent u welkom om één of meerdere nachten te verblijven in het gastenhuis met 14 eigentijdse kamers.  In het wijnhuis ligt in containers en houten vaten de wijn te rijpen en ook in het wijnhuis is het restaurant de “Blauwe Camer” waar Maikel en Tessa de scepter zwaaien met hun wijn en spijs.

Te bezoeken: za 9 sep. 13:00 – 17:00
De wijngaard en de tuinen zijn op zaterdagmiddag 9 september gratis geopend van 13.00 tot 17.00 uur met begeleiding van een gids. Uw bezoek op 9 september kan worden afgesloten met deelname aan de Gebedsviering om 17.00 uur.

Kijk voor meer mooie locaties op de Open Monumentendagwebsite.