Maria Onbevlekt Ontvangen – 8 december
Op 8 december viert de katholieke kerk het feest van Maria Onbevlekt Ontvangen. Een ingewikkeld concept.
De onbevlekte ontvangenis van Maria heeft niets met haar maagdelijke zwangerschap te maken, maar alles met haar geboorte. De vraag die aan dit feest ten grondslag ligt is: is Maria al dan niet met de erfzonde belast ter wereld gekomen?
De overtuiging dat Maria’s ziel nog vóór haar geboorte gezuiverd werd, gaat al terug tot de eerste eeuwen na Christus. In gelovige taal betekent dit dat Maria bij haar verwekking niet ‘besmet’ werd door de erfzonde. Daarmee wil men aangeven dat Maria, die uitverkoren werd om de moeder van Jezus, Gods Zoon, te worden, zonder vlek of rimpel moet zijn.
Met erfzonde bedoelt men dat alle mensen die uit Adam geboren worden, getekend zijn door het kwaad waardoor het goddelijk verlangen naar het goede dat de Schepper in elke mens heeft neergelegd verstoord wordt door de neiging naar het kwade. Om hieruit verlost – losgemaakt en genezen – te worden is Christus, de Zoon van God mens geworden.
Dogma
Het werd als dogma afgekondigd door paus Pius IX in 1854. Het hele dogma gaat eigenlijk meer over Jezus dan over Maria en kadert in het debat over zijn menselijke versus goddelijke status. Over die verhouding braken theologen en kerkvaders al vroeg het hoofd. Als Jezus helemaal mens was, hoe kunnen we dan stellen dat Hij zonder zonde was? Het antwoord is: omdat Maria de erfzonde al niet meer kon doorgeven. Jezus kan dus mens uit mensen zijn, en terzelfdertijd gelijk aan God.
Op 8 december 1854 kondigde paus Pius IX, via de pauselijke bul Ineffabilis Deus, dit nieuwe dogma af: de Onbevlekte Ontvangenis van Maria. In artikel één van deze pauselijke bul schrijft hij het volgende:
“[…] Van in het begin, en vóór de aanvang van de tijd, heeft God voor Zijn Eniggeboren Zoon een moeder gekozen en voorbereid, waarin Christus het vlees zou aannemen en, in de zalige volheid van de tijden, geboren zou worden in deze wereld. Hij heeft haar boven alle schepselen aan Zijn liefde deelachtig gemaakt. Hij heeft haar derhalve, boven alle engelen en heiligen, met alle hemelse genadegunsten uit de schat van Zijn goddelijke voorraad wonderbaar begiftigd, zodat deze moeder, voor eeuwig absoluut vrij van alle zonde en in heel haar wezen eerlijk en perfect, een volledige heilige onschuld en heiligheid zou bezitten waarvan niemand onder God iets groters kan bedenken en niemand volledig kan begrijpen. En het was dan ook maar gepast dat zo’n wonderbaarlijke moeder, met de glorie van volkomen heiligheid gesierd en immer schitterend, ook vrij zou zijn van alle erfschuld en dat zij de hoogste zege over het oude serpent zou behalen. […]”
Al in de Middeleeuwen werd de ontvangenis van Maria jaarlijks herdacht op 8 december, in de adventstijd, als voorbereiding op het komen van Jezus, de Christus. In de volksvroomheid heeft de verering voor Maria als de ‘onbevlekt ontvangene’ een nieuwe impuls gekregen door de gebeurtenissen in het Zuid-Franse dorpje Lourdes in het jaar 1858. Vier jaar na de dogmaverklaring verscheen Maria in Lourdes aan Bernadette Soubirous. Toen de veertienjarige Bernadette vroeg wie het was die zij zag, kreeg zij als antwoord ‘Ik ben de onbevlekt ontvangene.’
Maria Onbevlekt Ontvangen werd bepaald op 8 december, aangezien haar geboorte gevierd wordt op 8 september, 9 maanden later.
Afbeelding: Bartolomé Esteban Murillo, Immaculate Conception, 1660
Vier keer per jaar een nieuwe, rijk gevulde Klooster! om even mee op adem te komen.
Nu voor maar € 45!