Wees gegroet, Maria,
vol van genade,
de Heer is met U.

Met die woorden begroet Aartsengel Gabriël Maria in het Evangelie van Lucas. Het Wees Gegroet heeft aan deze tekst zijn naam te danken.

Annunciatie is de gebruikelijke term voor de verkondiging aan Maria dat ze binnenkort door de Heilige Geest bezwangerd zou worden van een bijzonder kind. Deze aankondiging vieren we volgens de liturgische kalender als hoogfeest negen maanden voor de geboorte van Jezus, dus op 25 maart.

De engel vertelde Maria ook dat haar nicht Elizabeth zwanger was, waarop Maria haar meteen een bezoek bracht. Deze gebeurtenis die aangeduid wordt met Visitatie of Maria Bezoek, wordt in de liturgische jaarkalender gevierd op 31 mei.

De boodschap die Gabriël aan Maria bracht was “Zie, gij zult zwanger worden en een zoon baren, en Hij zal Zoon van de Allerhoogste genoemd worden”. Hierop gaf Maria ten antwoord: “Zie, de dienstmaagd des Heren; mij geschiede naar uw woord”.

Paus Paulus VI, Apostolische Adhortatie ‘Marialis cultus’, nr. 6

Dit hoogfeest is de herdenking van het ogenblik in de tijd, dat het hoogtepunt van een soort samenspraak die door God begonnen is met de mens over diens heil, en de gedachtenis aan de vrije instemming van de Maagd en aan haar medewerking om het goddelijk raadsbesluit omtrent de verlossing van de mens ten uitvoer te brengen.

De afbeelding van de Annunciatie van Fra Angelico, die boven de tekst staat, is een van de bekendste afbeeldingen van deze gebeurtenis. Fra Angelico (1395-1455) woonde in een Dominicaans klooster in Florence, maar zijn werk werd zo bewonderd dat hij door de Paus naar Rome werd gehaald.

De kracht van de Annunciatie van Fran Angelico (1425) zit ook in de symboliek van de details. In de linkerbovenhoek zien we de handen van God, die met een enorme lichtstraal de heilige Geest in de vorm van een duif naar Maria stuurt. We zien God ook afgebeeld als bas-reliëf in het metselwerk boven de middelste zuil. Hij overziet zo de reactie van Maria op de aankondiging van de geboorte van Jezus.
Dat Maria een vrome vrouw was, zien we aan het opengeslagen gebedenboek op haar schoot. Dat de gebeurtenis haar raakte, verklappen de blosjes op haar wangen.
Links op het schilderij zien we hoe, in het verleden, Adam en Eva uit het paradijs verdreven werden. Doordat zij van de verboden vrucht gegeten hebben is de mens met de erfzonde belast. Fra Angelico plaatst het verhaal van Adam en Eva op het schilderij van de Annunciatie juist om de zuiverheid van Maria te benadrukken. Volgens de kerkelijke leer is Maria onbevlekt ontvangen, met andere woorden: Maria is niet met deze erfzonde belast.

Afbeelding: Annunciatie Fra Angelico, Prado Madrid