Magazine Henri – Maria ter Steeg: Henri Nouwen als Godzoeker

Zijn familie In Nederland noemde hem natuurlijk gewoon: Harrie, Harrie Nouwen. Maar zijn doopnamen waren wel degelijk Henri Jozef Machiel. Henri werd later weer zijn Amerikaanse naam, de schrijversnaam waarmee hij wereldwijd bekendheid kreeg, en waarmee hij in de jaren ’70 in Amerika tot de meest gelezen religieuze auteur werd. In Nederland kreeg hij een paar jaar geleden in de Maand van de Spiritualiteit de lezersprijs toegekend voor zijn boek Eindelijk thuis. Dat kun je inderdaad wel als zijn beste boek beschouwen: goed gecomponeerd, inhoudelijk rijk uitgewerkt. 

Soms is het verleidelijk om over Harrie Nouwen na te denken als Godzoeker. Is dat hetzelfde als een mysticus? Nee natuurlijk. Ik ga hem niet inlijven in de lijst van grote mystici zoals Ruusbroec, Johannes van het Kruis en Teresa van Avila. Ik denk eerder aan een afgeleide, minder specifieke vorm van de mysticus: aan mensen die een innige verhouding met God zoeken, een levende band met Jezus Christus. Een persoonlijke relatie die over dit bestaan heen reikt, en die aan het eigen leven grond, betekenis en richting geeft.

Ooit heb ik een boek gemaakt met 365 overwegingen. Een soort ‘brevier’ (een leesboek), met korte teksten die me kenmerkend leken voor de monastieke traditie. Dat monastieke brevier ging over spirituele teksten die het monnikenleven betreffen. Niet iedere monnik is een mysticus. En niet iedere mysticus is een kloosterling. Maar onder de monniken zitten heel wat mystici. Zowel monniken als mystici zijn mensen die gefocust zijn op een sterke, een unieke relatie met God. In dat monastieke brevier heb ik dan ook een aantal teksten opgenomen van Harrie Nouwen. Ze misstaan daar niet.

Godzoeker
We moeten Harrie Nouwen beschrijven als iemand die een diep verlangen had naar verbinding met God, naar thuiskomen (bij de Vader, zoals de verloren zoon), naar vriendschap en vertrouwdheid met Christus. Dat is op het eerste gezicht verbazend. Harrie Nouwen was een universiteitsprofessor, pastoraal-psycholoog, een pastor met veel contacten, qua aanleg niet het type van een monnik, of een teruggetrokken spiritueel schrijver. Hij reisde onbesuisd, en onverantwoord vaak, de wereld rond. Hij had een onuitputtelijk sociaal netwerk, en gaf overal lezingen en voordrachten. Toch staat boven levensbeschrijvingen van Harrie Nouwen, of boven besprekingen van zijn boeken vaak: ‘Henri Nouwen: een rusteloos Godzoeker’. Een God-zoeker.

Een ‘Godzoeker’ – dat is, sinds de heilige Benedictus, het criterium voor het monnikenleven. Monniken zoeken God. Natuurlijk zoeken ze ook het gemeenschapsleven, ze zoeken ‘broeders en zusters’, om de weg naar God samen te kunnen afleggen, en elkaar te steunen. Maar vooral zoeken ze: God. Als de heilige Benedictus voor de beslissing stond of hij een broeder, die dat vroeg, moest opnemen in zijn monnikengemeenschap, dan ging hij bij zichzelf na: is deze man een echte Godzoeker? Zoekt hij God, vóór al het andere? Of zoekt hij allereerst een rustige plaats om ongestoord te kunnen leven. Zoekt hij zijn eigen welzijn misschien? Of een veilige plek om zijn leven met anderen door te brengen. De heilige Benedictus keek naar een mogelijke nieuwe broeder, als die zich aandiende, vooral met de vraag: zoekt deze man God? Vóór alles, vóór zijn rust en vóór zijn eigen welzijn? Pas dan, als zo iemand écht op zoek bleek naar God – en niet naar iets anders – kon hij bij Benedictus blijven. Een monnik, een kloosterling, maar ook een mysticus is een bewuste Godzoeker.

Harrie Nouwen was dat óók. Hij was er heftig naar op zoek. Maar in een klooster kon hij niet blijven. Hij heeft het geprobeerd, meerdere keren. Maar dat lukte nooit. En toch: voor alles op zoek naar God.

Dit is het eerste gedeelte uit een groot artikel dat Maria ter Steeg schreef over Henri Nouwen voor het gedeelte ZIJN LEVEN in Magazine Henri.

 

Maria ter Steeg-van Wayenburg maakte naam als eerste vrouwelijke omroeppastor, werd daarna als eerste vrouw hoofd godsdienst van KRO/RKK, was samen met haar inmiddels overleden man Louis bijna een heel leven bevriend met Henri Nouwen.

Het Magazine Henri is te bestellen via Adveniat en kost €9,95

 

 

Vier keer per jaar een nieuwe, rijk gevulde Klooster! om even mee op adem te komen.
Nu voor maar € 45!