Kloostertuin: Emmanuele Sipkema osb

Wie wel eens kloostertuinen heeft bezocht, zal het opgevallen zijn dat die vaak een carré vormen. Dat wordt gevormd door vier kloostergangen die beschutting geven aan een tuin, met in het midden een bron – verwijzing naar Christus – die voorziet in het levensnoodzakelijke water van de tuin. En rond die bron diverse planten en kruiden gerelateerd aan Bijbelse planten, of die symbool staan voor een heilige. Behalve dat ze kleur en geur bieden, worden ze ook dikwijls gebruikt voor genezing van lichaam en ziel. Allemaal symbool voor leven. Zo’n traditionele kloostertuin, hoe mooi ook, vind je niet bij ons Liobaklooster, maar toch is het er één die ook het verhaal van het Leven vertelt.

Onze tuin is voor mij een schier onuitputtelijke inspiratiebron: het leven in de tuin, met bijbehorende tinten en geuren van bomen en bloemen, met bijen, vlinders en vogels en hier en daar een beeld. En tussen al dat moois is er open zicht, met flarden wolken, of de zon, die nu hier, dan daar iets met haar stralen koestert, een seconde, een paar minuten… Ik neem jullie graag mee op een wandeling door onze kloostertuin.

Wanneer je aankomt bij het pad dat je naar de ingang leidt, staat er een groot stenen beeld in de weg: het Verlangen, temidden van wilde beplanting. Zodra je het pad oploopt zijn er aan weerszijden rozen. Het is daar, tussen de bloemen en doornen en tussen twee stevige beuken die daar al een eeuwigheid lijken te staan, dat de Vredespaal opduikt met de bede: Moge er Vrede zijn op Aarde. En je ziet het uitspansel, gespiegeld in de diepte, aan het oppervlak van het water in de vijver. Zo kom je bij de entree met – hoe kan het anders – de vijgenboom. Want het is de vijgenboom waaronder de rabbijnen met hun leerlingen neerzaten, in de schaduw van de bladeren, om samen te luisteren naar het Woord van de Eeuwige.

Eenmaal binnen sta je op de binnenhof bij de kapel, met in de muur de gevelsteen waarop een figuur in orantehouding, met de tekst van onze wapenspreuk quae sursum, sunt sapite: smaak of geniet de dingen die van boven zijn. Dit is een soort tuin waar de verbeelding een plek krijgt. De binnenhof is geïnspireerd door de kapel. Door deze te kopiëren is er een klein amfitheater met in het midden twee waterpartijen, om het geluid verder te dragen wanneer we daar weleens een viering houden, met palmzondag of de Paasnacht, of voor af en toe een theaterspel of een concert. Er staan beelden van steen en brons, in keramiek en mozaïek, die hun eigen verhaal vertellen aan hen die hier stilvallen.

Aan de andere kant van het kloostergebouw is er een hortus conclusus, waaromheen de monniken wonen. Het is de stiltetuin, waar de fruitbomen staan, de bijen zoe- men en de vinders fladderen, alsof ze carpe diem willen zeggen. En in het midden een terras met één Sierappel- boom, om ervan te genieten zonder ervan te eten. Even verderop is er een trampoline waar je tussen hemel en aarde kunt dansen, om vervolgens weer met beide benen op de grond voort te gaan.

Tot slot is er nog de Tuin van de Verrijzenis, onze natuurbegraafplaats, op een plek met hoogteverschillen: een plaats die veel herinneringen laat herleven bij de namen die gebeiteld staan op de kleine arduinstenen. Het pad dat hier doorheen loopt heeft de vorm van een zandloper, die symbool staat voor de tijd die ons is toegemeten. Deze tuin heeft één centrale zichtlijn die dood en verrijzenis met elkaar verbindt. Daarbij staat op het laagste punt een kruis en op het hoogste punt een bronzen verrijzenisbeeld. Het is ook de plek waar de oudste bomen staan, waaronder stille gesprekjes plaatsvinden tussen het Nu en de Eeuwigheid en die – zo zag ik – weer veel zaailingen voortbrengen.

Emmanuele Sipkema

Column Lioba
Uit Klooster ! 19, blz 65

Afbeelding: website Liobaklooster

Vier keer per jaar een nieuwe, rijk gevulde Klooster! om even mee op adem te komen.
Nu voor maar € 45!