Dwaal met acteur Huub Stapel door kloosterdorp Steyl en je stapt een andere wereld binnen. Ze noemen het niet voor niets het ‘Vaticaan van Limburg’. Voor de acteur en tv-presentator een plek van herinneringen. ‘Bij filmmakers spreekt Steyl nog altijd tot de verbeelding.’
Imposante gebouwen, sierlijke torens en tuinen om in weg te dromen. Niet alleen de omgeving is monumentaal, de geschiedenis van kloosterdorp Steyl is dat ook. In de hoogtijdagen van het rijke Roomse leven – ongeveer een eeuw geleden – woonden er maar liefst 1.500 kloosterlingen in het gehucht aan de Maas. Nog altijd ademt Steyl de Roomse grandeur van weleer.
Jeugd
Huub Stapel groeide op in Tegelen, vlakbij Steyl. ‘In mijn kinderjaren zwom ik met klasgenootjes in de Maas. Op warme dagen fietsten we na school naar Steyl, waar we bij de veerpont in de rivier doken.’ Als kind was hij al onder de indruk van de kloosters in het buurtdorp. ‘Waar je ook keek: overal liepen paters en zusters in habijt. Vooral de zusters van de altijddurende aanbidding maakten indruk op ons. Niet alleen vanwege hun roze habijten, maar ook omdat ze dag en nacht zongen. Dat ze ook nog achter hoge hekken leefden, maakte het soms ook een beetje eng. Als kind vroeg ik me af: kun je daar wel gelukkig zijn?’
Herinnering
De kloostergeschiedenis van Steyl begint rond 1870 als Duitse congregaties in het grensdorp neerstrijken. Ze wijken uit naar Nederland omdat het Duitse keizerrijk daar dan een strijd voert tegen alles wat katholiek is. Zo wordt het dorp de nieuwe basis voor de missionarissen van Steyl (SVD), de missiezusters van Steyl (de ‘blauwe zusters’) en de aanbiddingszusters van Steyl. Met een eigen ketelhuis en een stoommachine voor de energievoorziening, eigen kledingateliers, een eigen drukkerij, een moestuin en grote keukens was het kloosterdorp destijds vrijwel zelfvoorzienend.
‘Als ik er rondloop, komen de herinneringen aan mijn katholieke jeugd weer terug’, zegt Huub Stapel. ‘Dan denk ik aan mijn jaren als misdienaar en aan de tijd dat de pastoor en de kapelaan beslisten wat goed was voor het dorp.’
Missie
Met de kerk heeft Huub Stapel geen band meer. Maar met het kloosterleven van Steyl voelt hij zich nog altijd verbonden. Zo is hij ambassadeur van het Wereldpaviljoen bij de kloosters, waar bezoekers in een vliegtuig stappen om vervolgens na een zogenaamde luchtreis kennismaken met Ghana en Nicaragua. ‘Als je daar met kinderen een kijkje neemt, waan je je echt in die landen.’ Bij het missiemuseum in een klooster verderop, waan je je haast in een dierentuin: daar zijn opgezette inheemse beesten te zien, opgestuurd door Nederlandse missionarissen uit alle hoeken van de wereld. ‘Door die ontelbare lijntjes met collega-kloosterlingen in verre missieposten was Steyl een onmisbare internationale schakel. In de tijd voor het internet sprak dat enorm tot de verbeelding.’
Verbeelding
Steyl prikkelt nog altijd de verbeelding van filmmakers. Zo fungeerde het kloosterdorp als decor van speelfilms als ‘Riphagen’ en ‘De Schorpioen’, waarin Huub Stapel te zien was met Monique van de Ven. In 2023 streek nog een cameraploeg neer in Steyl om opnamen te maken voor een EO-serie over de Joodse Raad. ‘Het rijke Roomse leven mag dan voorbij zijn, maar als decor van een levend verleden is het onuitwisbaar.’
Uit Klooster! 28
Tekst: Jan Vriend
Foto: J.Reinders/Max
