Middeleeuwse traditie

Het gebruik van hongerdoeken stamt uit de Middeleeuwen. Tijdens de vastentijd hingen de doeken in de kerk om het zicht op het altaar te ontnemen als een aansporing voor de mensen om tot inkeer te komen. De doeken toonden afbeeldingen van verhalen uit de Bijbel: vanaf het scheppingsverhaal tot aan de laatste levensdagen van Jezus. Vanwege de vastentijd en het daar bij horende hongergevoel, kwam de benaming ‘hongerdoek’ in zwang. Na de Reformatie (16e eeuw) verdween het gebruik van de hongerdoek. Enkel het gebruik om tijdens de Goede Week de kruisbeelden met een paarse doek (en op Witte Donderdag met een witte) af te dekken, bleef als herinnering over.

In 1976 gaf Misereor, de Duitse missieorganisatie, de oude Middeleeuwse traditie een nieuw leven. Nu met de bedoeling om te dienen als bezinning op het leven en lijden van Jezus. De doeken leggen een verbinding tussen de traditie van het vasten en de hedendaagse wereldwijde problemen als honger en armoede. Elke twee jaar nodigt Misereor een schilder uit Afrika, Latijns-Amerika of Azië uit om een schilderij te maken. Van het schilderij worden hongerdoeken gemaakt die gebruikt worden voor bezinningsmomenten tijdens de veertigdagentijd in protestantse en Rooms-katholieke kerken. Daarmee houden ze ons, westerse christenen, een spiegel voor. De doeken vertellen een verhaal, maar doen tegelijk een appel op onze solidariteit.

Kunst, cultuur en religie zijn de plekken waar beelden voor een nieuwe wereld ontstaan. Hongerdoeken laten zien dat ontwikkelingssamenwerking geen eenrichtingsverkeer is. Ze drukken ten diepste uit dat er geen ‘hulpgevers’ en ‘hulpontvangers’ zijn, maar dat iedereen op deze éne wereld leeft en dat we samen van deze wereld een plek kunnen maken waar het goed leven is voor iedereen.

Tentoonstelling

In de komende vastentijd, van donderdag 7 maart tot en met Goede Vrijdag 19 april 2019, zijn in de Domkerk zogenoemde ‘hongerdoeken’ te zien, een eeuwenoude kunstvorm met grote zeggingskracht. Op de moderne hongerdoeken houden kunstenaars uit de hele wereld de toeschouwer een spiegel voor: hoe staan wij in deze wereld? Hoe solidair zijn wij met anderen? Hun soms confronterende kunst draagt bij aan hoop op verandering ten goede!
Tijdens de (gratis) tentoonstelling in de Dom zijn twee originele moderne hongerdoeken te bezichtigen. De andere vijftien doeken zijn in de vorm van bedrukt textiel. Elke donderdag is er om 14.00 een rondleiding. De hongerdoekententoonstelling is een samenwerking tussen de Domkerk Utrecht en Vastenactie.

Openingstijden Domkerk

• maandag t/m vrijdag van 11.00 – 16.00 uur
• zaterdag van 11.00 – 15.30 uur
• zondag van 13.30 – 16.00 uur