‘De echte reiziger vertrekt niet maar komt thuis.’ Erik Galle zit nog niet, in de gastenkamer van abdij Nazareth in Brecht, of hij steekt al van wal. Met het motto dat alles samenvat: hoe geraken we in de kluis van ons hart, op de plek die voorgegeven is, in de ruimte die een geschenk is, in de stilte die uitnodigt om aan te sluiten, maar die ook de vrijheid biedt om weer weg te gaan. De vraag is hoe we die voorafplek ontdekken en weer terugvinden. Daarvoor hoeven we niet op reis, want het gaat om thuis te zijn waar de liefde van God gegeven is.

Op zoek
Het is een mooi tafereel: een kale gastenkamer, met koffie, koekjes en chocola, op de dag dat de vakanties beginnen. Eriks stem is zacht, zijn voorkomen is bescheiden. Een creatieve duizendpoot is hij; hij vertaalt boeken, maakt films, heeft spirituele voortrekkers op televisie een podium geboden en begeleidt mensen op de weg van hun leven. Een priester die in alles de weg van het geloof gaat, ook in zijn werk als psychotherapeut en die de hedendaagse mens als geen ander doorziet. Hij kent de wegen die mensen gaan om te zoeken, ziet hoe velen de oplossing buiten zichzelf zoeken. Hij schreef mooie boeken over, onder meer over de stilte en de monnik in jezelf. Nu is er een nieuw boek, dat hij ook ‘een boek op zichzelf’ noemt, het werk dat zijn leven, zijn begeleiding, zijn auteurschap en zijn visie samenvat: De voorafplek, over de ruimte die er al is, de kluis van ons bestaan. Die hoeven we elders niet te vinden, die is er al. Maar hoe ontdekken we die voorafplek?

Uren in de file
De pandemie heeft ons doen verlangen naar buiten, ver weg. Zelfs de abdij waar we praten ligt niet ver van de snelweg naar de zon. Via die route kunnen we weg van ons leven, met al onze spullen in koffers gepakt. We gaan overal naar toe, naar de zon bijvoorbeeld. We hebben het er voor over om uren in de file te staan, om vooraf te testen op corona, om risico’s te nemen. Als we maar weg zijn. ‘Maar de echte reiziger vertrekt niet’, weet Erik Galle, ‘die komt thuis. En dat gebeurt niet dankzij de bekende woorden uit het christelijk vocabulaire: God is liefde, God is onvoorwaardelijke liefde. Mensen hebben dat te vaak gehoord, het zijn betekenisloze woorden geworden.’
Als psychotherapeut weet Galle dat mensen in deze tijd niet meer geloven in het woord onvoorwaardelijk. ‘Geloof is een stoorzender in een samenleving die voorwaardelijk, dat wil zeggen ‘op voorwaarden’, is ingericht. Je bent pas wat waard áls je presteert. Je krijgt een beloning áls je kwaliteit levert. Je komt voor promotie in aanmerking áls je je doelen hebt gehaald. Onze tijd is een samenleving die bij onszelf vertrekt: jij bent verantwoordelijk, alles begint en eindigt bij jou. Veiligheid begint en eindigt ook bij jou. Deze voorwaardelijke inrichting van het leven ervaart een onvoorwaardelijk geloof en de onvoorwaardelijke liefde van God als stoorzenders. Onze tijd kent het woord onvoor- waardelijk niet meer.’

Een zachte stem
Toch zoekt Erik Galle een weg om die voorafplek te ontdekken. ‘Als we iets positiefs beleven, dan begint te dagen dat het ook anders kan. Het is een gegeven dat we als mens graag gezien worden, door onze buren, door onze vrienden, door onze partner. Als we iets negatiefs ervaren, dan beseffen we dat we ten diepste geen controle hebben. De pandemie heeft ons hiervoor de ogen geopend, en ook de rampen met de overstromingen bevragen onze voorwaardelijke samenleving. Dan komt er ruimte om open te gaan voor andere inzichten. Vanuit de psychologie leer je dan dat er altijd iemand is die jou voorafgaat. Vijf, zes mensen in je leven vormen je. En vanuit geloof kun je ervaren dat je je juist in je zwakheid – bij een pandemie, bij ziekte, bij tegenslag – bemind weet. En als je je zo bemind weet, dan ben je innerlijk vrij. Je kunt die voorafplek pas ontdekken als je innerlijk vrij bent.’
Erik Galle zachte, bijna fluisterende stem zingt in de kaalheid van de gastenkamer een duet met haar eigen echo, waardoor de woorden dubbel binnen komen.

Het is begonnen
‘De voorafplek is de kluis van ons leven, de onderste verdieping van ons hart, de meest verborgen ruimte van onze ziel. Daar ontdek ik dat bidden niet iets is wat ik kan, dat bidden niet van mij afhangt. Dat het al gebeurt. Het gebed is al begonnen, zo voel ik het vaak. Ik begin mijn dag altijd in stilte. En vaak heb ik dan het gevoel dat ik slechts hoef aan te sluiten. Ik hoef daar niets, prestaties tellen daar niet, ook niet in het bidden. En ik kan na een uur ook weer weg gaan. “Ik kom weer terug, Heer”, fluister ik dan. Thuiskomen bij God is aansluiten en weer weggaan. De voorafplek is dan ook geen stilstaande plaats, thuiskomen is niet ‘ergens zijn’, maar ruimte geven aan God zodat Hij realiteit kan worden in mijn leven. Zo ontdek ik de liefde die voorgegeven is, in de stilte, door te gaan en te komen, door ruimte te geven zodat Hij van betekenis kan worden in mijn leven.’

Uit: Klooster! 16 Kluizenaars, blz. 61-63

Geïnteresseerd in het boek? Lees hier verder.

Geïnteresseerd in het traject? Bekijk de informatie over de online ontmoetingen in het filmpje: ‘Drie zaterdagen online ontmoetingen over het boek De Voorafplek. Een therapeutische en monastiek traject.’