
De geheimen van een historische boekencollectie
Oude boeken vertellen ons meer dan alleen de letterlijke woorden op papier. Tussen de regels door geven ze allerlei geheimen prijs. De Nijmeegse Universiteitsbibliotheek herbergt 44 laatmiddeleeuwse handschriften en circa 600 voornamelijk oude drukken van voor 1800
uit vrouwenklooster Soeterbeeck.
Op woensdag 8 februari 2023, van 18.45 tot 21.00 uur, bent u van harte welkom bij
Oude boeken als archeologische site
Een avond over de historische bibliotheek van vrouwenklooster Soeterbeeck
ter gelegenheid van de feestelijke presentatie van het boek
Book Collections as Archaeological Sites: A Study of Interconnectedness and Meaning in the Historical Library of the Canonesses Regular of Soeterbeeck (Turnhout: Brepols)
Op die avond wordt een drietal lezingen gehouden door de auteurs van het boek, Hans Kienhorst en Ad Poirters, muzikaal omlijst door vrouwenschola Voces Caelestes en vergezeld van een kleine tentoonstelling met oude handschriften en drukken uit de Collectie Soeterbeeck.
Locatie: Theaterzaal C in het Elinor Ostromgebouw van de Radboud Universiteit te Nijmegen (Heyendaalseweg 141)
Toegang is gratis. Aanmelden kan via deze link.
Op de website van de Radboud Universiteit staat een artikel over het onderzoek dat aan het boek ten grondslag ligt:
Archeologie van een kloosterbibliotheek
De Nijmeegse Universiteitsbibliotheek herbergt de 44 laatmiddeleeuwse handschriften en bijna 600 oude drukken van vrouwenklooster Soeterbeeck. In hun 8 februari 2023 te verschijnen boek beschrijven Hans Kienhorst en Ad Poirters wat deze boeken de afgelopen eeuwen hebben meegemaakt en hoe ze telkens van betekenis veranderden. Hun aanpak is die van een archeoloog die de lagen van de tijd blootlegt.
Twaalf jaar waren Hans Kienhorst en Ad Poirters, beiden filoloog en boekhistoricus, in de ban van de Collectie Soeterbeeck. Wat in 2010 begon met een lezing dijde uit tot een steeds groter verhaal met steeds meer lagen.
En eigenlijk moeten we nog iets verder terug, naar een gesprek rond 2000 in een treincoupé tussen Kienhorst en pater Rudolf van Dijk, de laatste pastor van Soeterbeeck. De laatste vertelt over de laatmiddeleeuwse handschriften van het klooster en zijn onderzoek ernaar. Kienhorst mag een kijkje nemen in de kluis van de UB en ook zijn onderzoekershart begint sneller te kloppen. “We hebben het boek aan Van Dijk opgedragen”, vertelt Poirters. “Hij is de geestelijke grootvader ervan.”
Dat boek, ruim zevenhonderd pagina’s, hebben ze geschreven volgens een vernieuwende archeologische benadering. Wat die behelst, laat zich het beste vertellen langs de lijnen van enkele cruciale episodes.
Aanvankelijk weet Kienhorst alleen van het bestaan van de handschriften. Maar later leert hij ook de oude drukken van de zusters kennen en krijgt steeds meer oog voor gebruikssporen in die boeken, zoals eigendomsnotities of krabbels in de kantlijn. Die vertellen iets over lezers van vroeger. Hij begint zich steeds meer een archeoloog te voelen en draagt dat ook over in zijn werkcolleges. Masterstudent Poirters is gefascineerd en haakt aan bij het Soeterbeeck-onderzoek.
Foto’s: Anton Houtappels