Angela Merici werd geboren in een adellijke Italiaanse familie, maar werd al op haar 10de wees. Terwijl ze leefde bij haar oom, trad ze toe tot de derde orde van Franciscus van Assisi, leken zonder wijding die leven volgens de Franciscaanse spiritualiteit en zich inzetten voor de kerk. 

Ze gaf catechese aan de kinderen van haar dorp. Later verhuisde ze naar Brescia (Italië) en nam steeds meer kinderen onder haar hoede, vooral meisjes. Het onderwijs breidde zich uit naar koken, naaien, wassen en ziekenverzorging. Angela was ervan overtuigd dat de inzet voor jonge en vaak arme meisjes ten goede zou komen aan gezinnen en de hele gemeenschap. Gelijkgezinde vrouwen sloten zich bij haar aan.

Een orde
In een visioen zou ze bevestiging vinden voor haar roeping die voor haar tijd toch wel bijzonder was. Ze zag daarin een ladder tussen hemel en aarde waarop meisjes klommen en weer afdaalden. Tijdens een bezoek aan Rome, verzocht paus Clemens VII haar om een orde te leiden die zich moest bezighouden met ziekenzorg. Ze sloeg het aanbod af omdat het niet haar roeping was.

In 1535 legden Merici en 28 andere vrouwen wel een gelofte van kuisheid af en wijdden ze zich aan God. Ze bleven bij hun families wonen, niet in een klooster, en zetten zich onverminderd in voor onderwijs aan meisjes. Dit was het begin van de nieuwe Orde van Sint-Ursula, onder bescherming van de H. Ursula van Keulen (4de eeuw). In de volgende jaren zou de orde definitief vorm en erkenning krijgen.

Nieuwe stichtingen
Tijdens de Franse periode in onze streken werd de Orde van Sint-Ursula net als vele andere kloosterordes opgeheven. In de negentiende eeuw ontstonden nieuwe stichtingen in de vorm van congregaties. De Tildonkse dorpspastoor Joannes Lambertz en de Ursulinen van Tildonk ontwikkelden een nieuwe formule van gratis volksonderwijs gecombineerd met betalend kostschoolonderwijs. De Ursulinen van Tildonk volgden sinds 1832 de derde regel van Augustinus en werkten een unieke formule uit van gratis volksonderwijs, gecombineerd met betalend kostschoolonderwijs. Vanuit Tildonk werden meer dan veertig andere kloosters opgericht, in Nederland in alfabetische volgorde onder meer in Boxtel, Eijsden, Grubbenvorst, Maastricht, Sittard, Uden en Venray. In Maastricht vestigden zich de Ursulinen van Tildonk (B) op aandringen van mgr. Louis Rutten in 1850. Deze stichting zou uitgroeien van bewaarschooltje tot instituten voor lager, middelbaar en kweekonderwijs.

Ursulinen waren sedert 1855 ook actief in de missie in Nederlands-Indië. Ze waren de eerste vrouwelijke religieuzen in de kolonie, in 1859 gevolgd door de eerste mannelijke religieuzen, de Jezuïeten. Zes zusters en een overste slaagden erin in de wijk Noordwijk van Batavia een school op te richten, het Groote Klooster. Vanuit Noordwijk zijn andere stichtingen voortgekomen: Batavia Weltevreden, Soerabaja, Buitenzorg , Bandoeng(Merdeka en Batavia-Theresia. Soerabaja telde in 1908 maar liefst 90 Ursulinen. Vanuit het klooster in Soerabaja kwamen weer drie nieuwe stichtingen voort en ook uit de stichtingen in Bandoeng en Weltevreden zijn weer nieuwe stichtingen voortgekomen.

De Ursulinen van Bergen (Noord-Holland), in 1898 gesticht voor het bisdom Haarlem, vormen een eigen congregatie.

In het in het voormalig ursulinenklooster te Eijsden (Nederlands Limburg) gevestigde Internationaal Museum voor Familiegeschiedenis is een kamer gewijd aan de geschiedenis van de ursulinen. De congregatie telde anno 2005 nog ongeveer 13.000 leden.

H. Angela
In glasramen, schilderijen en beelden kan je de H. Angela herkennen als abdis (religieus gewaad, rozenkrans…) vaak onderwijzend uit een open boek, soms omringd door meisjes. Uitzonderlijk wordt ze ook afgebeeld met een ladder omwille van het visioen waarin ze haar roeping bevestigd zag.

Het lichaam van de H. Angela ligt opgebaard in een glazen kist in een kerk in Brescia (Italië) die aan haar gewijd is, de Chiesa di Sant’Angela Merici. Daar zijn ook fresco’s te zien met scènes uit haar leven.

Haar feestdag is op 27 januari.

Bronnen: kerknet.be en Wikipedia

Afbeelding: H. Angela Merici in de kapel van de ursulinen in Onze-Lieve-Vrouw-Waver © CC Sint -Katelijne-Waver via Flickr