Schriftlezingen: Exodus 22,20-26; 1 Tessalonicenzen 1,5c-10 en Matteüs 22,35-36

Een van hen, een wetgeleerde, vroeg om Hem op de proef te stellen: ‘Meester, wat is het grootste gebod in de wet?’ (Matteüs 22,35-36)

Een farizeeër, die een deskundige was op het gebied van de Joodse wet, vroeg Jezus: ‘Wat is het grootste gebod in de wet?’ Matteüs zegt dat het een strikvraag was. Wat voor antwoord Jezus op die vraag ook zou gegeven, Hij liep altijd het risico het verwijt te krijgen dat Hij andere geboden niet belangrijk vond. Maar op zich was de vraag van de farizeeër heel begrijpelijk. Veel mensen vroegen zich in de tijd van Jezus af wat nu de kern was van de wet, want vanwege de 248 geboden en 365 verboden zagen ze door de bomen het bos niet meer.

Uit de tijd van Jezus stamt het verhaal dat iemand aan de strenge rabbi Sjammai vroeg wat de kern van de wet was: ‘Maar houd het kort. Zeg het me binnen de tijd dat je op één been staat.’ Maar rabbi Sjammai vond het maar een brutale vraag. Hij werd kwaad en toen zocht de man een andere, meer liberale rabbi op, die Hillel heette. Die ging op zijn linkerbeen staan en zei: ‘Wat jij niet wilt dat jou geschiedt, doe dat ook een ander niet; dat is de hele wet. De rest is uitleg.’ En hij zette zijn rechterbeen weer op de grond.

Jezus doet alsof Hij niet in de gaten heeft dat het om een strikvraag gaat. Hij zegt min of meer tegen de wetgeleerde: ‘Je vraagt naar de bekende weg, want het grootste gebod staat in de geloofsbelijdenis die je twee keer per dag bidt. Je citeert immers telkens het boek Deuteronomium dat zegt dat we God moeten liefhebben met alles wat we zijn en alles wat we hebben. Het tweede gebod ken je ook, want het staat in het boek Leviticus, dat zegt dat we onze naasten moeten liefhebben als onszelf. En dit tweede gebod is even belangrijk als het eerste.’

Jezus haalt zijn antwoord dus uit de Joodse wet. Tegelijk gaat Hij heel anders met die wet om dan de farizeeën. Hij zegt dat de hele wet is opgehangen aan de liefde tot God en de liefde tot de naaste, zoals een deur aan twee hengsels hangt. Daarom kon bisschop Augustinus in het voetspoor van Jezus zeggen: ‘Heb lief en doe wat je wilt. Zwijg je, zwijg dan uit liefde. Spreek je, spreek dan uit liefde. Wijs je op fouten, doe het uit liefde. Verstoor je iemands rust, doe het uit liefde. Draag de liefde in je hart, want uit de liefde kan niets anders dan goed voortkomen.’

Jan Hulshof s.m.