Schriftlezingen: Ezechiël 18,25-28; Filippenzen 2,1-11 en Matteüs 21,33-43

´Er was eens een landeigenaar die een wijngaard aanlegde. Hij zette hem met een omheining af, groef er een perskuil in en bouwde er een wachttoren. Hij verpachtte hem aan wijnbouwers en vertrok naar het buitenland.´ (Matteüs 21,33)

De wijngaard is de schepping die God liefheeft. Die gedachte zit achter de parabel over de trouweloze pachters. De wijngaard is zorgvuldig aangelegd op geschikte grond, naar de zon gekeerd, de stokken één voor één geplant, de ranken opgebonden, het onkruid rond de stam verwijderd, de uitlopers gesnoeid en de trossen gedund. Dat alles klinkt mee in de aanhef van de parabel: ´Er was eens een landeigenaar die een wijngaard aanlegde…´

Dat het misgaat, komt niet door luizen, schimmel of nachtvorst, maar door de pachters aan wie de landeigenaar de wijngaard heeft toevertrouwd. Ze willen méér zijn dan pachters. Ze willen eigenaar zijn en claimen de hele opbrengst voor zich. Waarschuwingen worden in de wind geslagen, boodschappers mishandeld en uit de weg geruimd, tot en met de zoon van de baas: ‘Vooruit laten we hem vermoorden en ons zijn erfenis toe-eigenen.’ De wortels van het bestaan worden doorgesneden. De Zoon, ‘de Bron van het leven’ (Handelingen 3,15), wordt gedood.

Onwillekeurig doet de parabel denken aan het milieu. Astronaut André Kuipers zegt dat zijn ruimtereizen zijn kijk op de aarde ingrijpend veranderd hebben. Pas vanuit de ruimte zag hij hoe fantastisch onze aarde is met haar ozonlaag, oceanen en regenwouden. Maar tegelijk ook hoe ontzettend kwetsbaar, bedreigd en uitgebuit. Net als de pachters in de parabel willen de mensen van nu méér dan pachters zijn. Ze willen heersen over de aarde en plegen roofbouw alsof ze niemand verantwoording schuldig zijn.

In drie tv-afleveringen André op Aarde (2014) zagen we hoe André Kuipers bedreigde plekken op aarde bezocht, die hij ook vanuit de ruimte had gezien. Je vroeg je af of we de verwoesting van de aarde nog kunnen stoppen. Toch viel op dat André de hoop niet heeft opgegeven. Hoe dan ook, de parabel van de wijngaard eindigt niet in een zwart scenario. De gekruisigde Zoon wordt leidsman ten leven van een volk dat de vruchten van de wijngaard wel afdraagt, grand cru! Maar dit kan alleen, wanneer het zich de levensstijl van zijn leidsman eigen maakt.

Jan Hulshof sm